เมื่อร่างกายเราหลอกใจตัวเอง พาให้ภาพที่เห็น สิ่งที่เชื่อไม่อาจรับประกันได้ว่า มันจะจริงเสมอไป
.
ในโลกของการบิน ความแม่นยำไม่ใช่แค่เรื่องของทักษะและการใช้เครื่องไม้เครื่องมือต่างๆ แต่หมายรวมถึงการเข้าใจขีดจำกัดร่างกายของเราอย่างทะลุปรุโปร่ง
.
หนึ่งในศัตรูที่เงียบงันและอันตรายที่สุดคือเรื่องของ ‘Vestibular Illusion’ หรืออาการหลงสภาพจากระบบทรงตัวในหูชั้นใน ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับนักบินทุกคน โดยเฉพาะเมื่อบินอยู่ในสภาพอากาศที่ไม่มีจุดอ้างอิงทางสายตา เช่น บินในเมฆทำให้มองเห็นอะไรข้างนอกไม่เห็นเลย หรือบินในเวลากลางคืนที่มืดสนิท
.
ระบบ Vestibular ประกอบด้วยอวัยวะที่ชื่อว่า semicircular canals ทำหน้าที่รับรู้การหมุน รู้ว่าเราหันไปทางไหน และ otolith organs ที่รับรู้การเร่งความเร็วในแนวตรง เมื่อไม่มีข้อมูลจากสายตา ระบบนี้อาจส่งสัญญาณผิดพลาด ทำให้นักบินรู้สึกถึงการเคลื่อนไหวที่ไม่ตรงกับความเป็นจริง
.
ต่อไปนี้คืออาการหลงสภาพที่พบบ่อย ซึ่งอาจเปรียบได้กับกับดักที่ร่างกายวางไว้ ปล่อยให้ใจเดินเข้าไปรับรู้และเชื่อสนิทโดยไม่รู้ตัว
.
1. The Leans – รู้สึกว่าตรง ทั้งๆที่เอียง
.
เกิดเมื่อเข้าสู่การเลี้ยวอย่างช้าๆ โดยที่ร่างกายไม่รับรู้การเปลี่ยนแปลง เมื่อกลับสู่การบินตรง นักบินจะรู้สึกว่าเครื่องเอียงไปอีกด้าน และจะพยายามปรับเครื่องให้เอียงกลับไปในทิศทางเดิม
.
เปรียบเสมือนการนั่งในรถที่เคลื่อนที่ช้าๆ แล้วหยุดกะทันหัน ร่างกายจะรู้สึกว่ารถยังเคลื่อนที่อยู่
.
2. Graveyard Spiral – วนดิ่งสู่ความมืดโดยไม่รู้ตัว
.
เมื่ออยู่ในการเลี้ยวที่ต่อเนื่อง ร่างกายจะปรับตัวและไม่รู้สึกถึงการหมุน เมื่อพยายามกลับสู่การบินตรง นักบินจะรู้สึกว่าเครื่องเอียงไปอีกด้าน และอาจกลับเข้าสู่การเลี้ยวเดิมอีกครั้ง การเลี้ยวไปเรื่อยๆขณะเครื่องร่อนลง จนเครื่องเข้าใกล้พื้นดิน เมื่อเห็นความเร็วเพิ่มขึ้นหรือรู้สึกว่ากำลังจะตก นักบินจะดึงคันบังคับขึ้นเพื่อต้องการไต่ ยิ่งส่งผลให้เครื่องเสียความสูงมากขึ้นอย่างรวดเร็ว
.
เหมือนกับการเดินวนในที่มืด โดยคิดว่ากำลังเดินตรง แต่จริงๆ แล้วกำลังวนเป็นวงกลมโดยไม่รู้ตัว
.
3. Somatogravic Illusion – ความรู้สึกหลอกในแนวตรง
.
– Head-Up Illusion เกิดจากการเร่งความเร็วอย่างรวดเร็ว เช่น การเทคออฟในเวลากลางคืน นักบินจะรู้สึกว่าเครื่องกำลังไต่สูงเกินไป และอาจกดหัวเครื่องลงโดยไม่จำเป็น
– Head-Down Illusion เกิดจากการลดความเร็วอย่างรวดเร็ว เช่น การลดคันเร่ง นักบินจะรู้สึกว่าเครื่องกำลังดิ่งลง และอาจดึงหัวเครื่องขึ้นจนเข้าสู่ภาวะ stall
คล้ายกับการนั่งในรถที่เร่งหรือเบรกอย่างรวดเร็ว ร่างกายจะรู้สึกว่ากำลังเอนหลังหรือเอนไปข้างหน้า
.
4. Coriolis Illusion – ความรู้สึกหมุนในหลายทิศทาง
.
เกิดเมื่อหมุนศีรษะอย่างรวดเร็วขณะอยู่ในการเลี้ยว เช่น หันไปมองแผนที่หรือเครื่องมือใน Cockpit นักบินอาจรู้สึกว่ากำลังหมุนในหลายทิศทางพร้อมกัน ซึ่งอาจทำให้สูญเสียการควบคุมเครื่องได้
.
เหมือนกับการหมุนตัวหลายรอบแล้วหยุดทันที ร่างกายจะรู้สึกเวียนหัวและไม่สามารถทรงตัวได้
.
5. Inversion Illusion – รู้สึกว่ากำลังพลิกกลับหัว
.
เกิดเมื่อเปลี่ยนจากการไต่ระดับเป็นการบินตรงอย่างรวดเร็ว นักบินจะรู้สึกว่ากำลังพลิกกลับหัว และอาจกดหัวเครื่องลงโดยไม่จำเป็น
คล้ายกับการนั่งรถไฟเหาะที่เปลี่ยนจากการไต่ขึ้นเป็นการดิ่งลงอย่างรวดเร็ว ร่างกายจะรู้สึกว่ากำลังพลิกกลับหัว
.
6. Elevator Illusion – รู้สึกว่ากำลังไต่หรือดิ่งอย่างรวดเร็ว
.
เกิดจากการเปลี่ยนแปลงความเร็วในแนวดิ่งอย่างรวดเร็ว เช่น การเจอกระแสลมที่พัดขึ้นหรือลง นักบินจะรู้สึกว่ากำลังไต่หรือดิ่ง และอาจปรับท่าทางของเครื่องบินโดยไม่จำเป็น
.
เหมือนกับการอยู่ในลิฟต์ที่เคลื่อนที่ขึ้นหรือลงอย่างรวดเร็ว ร่างกายจะรู้สึกเบาหรือหนักขึ้นทันที
.
….
.
สรุป เมื่อร่างกายเราหลอกใจตัวเอง จงเชื่อเครื่องวัด
.
อาการหลงสภาพจากระบบ Vestibular เป็นผลจากการที่ร่างกายรับรู้การเคลื่อนไหวผิดพลาด โดยเฉพาะเมื่อไม่มีจุดอ้างอิงทางสายตา การเข้าใจและตระหนักถึงอาการเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญสำหรับนักบินทุกคน
.
การฝึกบินด้วยเครื่องวัดประกอบการบิน และการเชื่อมั่นในเครื่องวัดนั้นจะช่วยป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดจากอาการหลงสภาพเหล่านี้ได้
.
จำไว้ให้มั่น
.
“เมื่อร่างกายเริ่มหลอกใจตัวเอง .. จงเชื่อเครื่องวัดเท่านั้น”
.
.
อ่านบทความอื่นๆได้ใน Facebook Page : Hovering Inspirations 👇
https://www.facebook.com/profile.php?id=61558412223812&mibextid=ZbWKwL