หลายคนสงสัย ปุ่มอะไร แผงอะไรบนเครื่องบิน มีเยอะแยะละลานตาไปหมด ไหนจะปุ่มกด ไหนจะสวิตช์ เซอร์กิตเบรกเกอร์ หลอดไฟเล็กๆเรียงราย หน้าปัด หน้าจอ อะไรมันจะเยอะขนาดนี้ แล้วนักบินเขารู้กันได้ยังไงหมด เขาจำยังไง เขาใช้งานทุกอุปกรณ์ได้อย่างถูกต้องได้อย่างไร
.
จริงๆแล้ว นักบินคือวิชาชีพหนึ่งที่ทำทุกอย่างตามคู่มือ พวกเรามีเช็กลิสต์เป็นเสมือนใบบอกทาง หากแต่ว่า เราต้องเรียนรู้ระบบทุกอย่างให้แตกฉาน แล้วเชื่อมโยงทั้งหมดเป็น ส่วนปุ่มต่างๆในห้องนักบินนั้น ไม่ว่าจะด้านหน้า ด้านข้าง ด้านบน ด้านหลัง หรือแม้แต่ด้านล่าง (ยิ่งเครื่องใหญ่ๆนี้มีเซอร์กิตเบรกเกอร์เรียงรายบนแผงแทบจะรอบตัว)
.
พวกเราไม่ท่องจำทั้งหมดแน่นอน แต่ว่าพวกเรามีภาพอยู่ในหัว เรารู้ว่าเมื่อไรเกิดเหตุอะไร แล้วจะเปิดเช็กลิสต์หน้าไหนเพื่อไปทำอะไรกับปุ่มต่างๆหรือรีเซ็ตเซอร์กิตเบรกเกอร์อันไหนบ้าง
.
การจำแบบ ‘เป็นภาพ’ มันไม่ใช่แค่ความจำแต่มันคือ ‘ระบบคิด’ สมองของมนุษย์ไม่ได้ถูกออกแบบมาให้จำตัวเลข แต่ถูกออกแบบมาให้จำ ‘ความเชื่อมโยง’
และนั่นคือหัวใจของ ‘Association’ เทคนิคที่นักบินมืออาชีพใช้ เรื่องนี้ไม่มีใครสอน ไม่มีในตำรา
.
ความจำแบบ ‘เชื่อมโยง’ คืออะไร?
.
มันอาจไม่ใช่การท่องจำแบบนกแก้วนกขุนทอง
.
แต่มันคือการ ‘ผูกข้อมูลใหม่ เข้ากับของเดิมที่เรารู้แล้ว’
.
เหมือนเราแปะป้ายชื่อสิ่งของต่างๆไว้บนล็อกเกอร์ แยกหมวดหมู่ของที่ใกล้เคียงกันไว้เป็นโซนๆ
.
พอถึงเวลาต้องไปเอาของ เราหาเจอได้ใน 3 วินาที
.
เราจำรหัสความถี่ตรงๆไม่ได้ แต่เราจำได้ว่าเลขกลุ่มไหนเคยใช้ตอนบินเข้าเขตการควบคุมของสุวรรณภูมิ
.
ใหม่ๆเราจำลำดับเช็กลิสต์สำหรับท่าทางออโต้โรเตชั่นไม่ได้ แต่เรากลับจำได้เมื่อนึกภาพตอนฝึก แล้วรอบใบพัดร่วงลงมาจนครูฝึกต้องรีบกด Collective ลงก่อนเป็นสิ่งแรก เพื่อคุมรอบใบพัดให้ได้ก่อน
.
เราไม่ได้จำ ‘ข้อมูล’ เราจำ ‘ภาพ’ และ ‘ความรู้สึก’ ที่เชื่อมกับข้อมูลนั้น
.
นั่นแหละ ‘Association’
.
วิธีใช้งาน Association ในการบิน
.
1. ฝึกสร้างภาพในหัว
.
จำสิ่งที่ต้องทำในรูป ‘ภาพเคลื่อนไหว’
.
อย่าสักแต่ว่าท่องขั้นตอนตามลำดับให้ถูกต้องตามตัวอักษร แต่ต้องท่องไปด้วย หลับตาไปด้วย แล้วนึกภาพว่าเรากำลังทำมันจริงๆ
เช่น ตอนสตาร์ตเครื่องยนต์
.
มือกดปุ่มสตาร์ต เสียงมา ค่าพารามิเตอร์ขึ้น ยัด Mixture เพื่อเอาน้ำมันเข้าไป ใบพัดเริ่มหมุน …..
ภาพเหล่านี้จะฝังแน่นมากกว่าคำพูด
.
2. ผูกกับประสบการณ์เดิม
.
ทุกครั้งที่เราเรียนสิ่งใหม่ อย่าถามแค่ว่า “มันคืออะไร” แต่ให้ถามว่า “มันคล้ายกับอะไรที่เราเคยทำมาก่อน” แบบนี้จะยิ่งจำได้แม่นมากขึ้น
.
3. ใช้การเปรียบเทียบ
.
เช่น การทำ Approach ก็เหมือนกับการลงบันไดเลื่อนในห้าง .. เราไม่ได้มองเท้าตัวเอง แต่เรามองจุดหมายปลายทางไว้ไม่ให้หลุดสายตา
หรือ จำการ Scan เครื่องวัดเหมือนการมองกระจกมองหลังตอนขับรถ .. เราไม่ได้มองกระจกตลอดเวลา เราสลับมองภายในและภายนอกอย่างรวดเร็ว
สมองมักจะรักและชอบจำของใกล้ๆตัว ยิ่งเปรียบเทียบอะไรต่างๆได้เก่ง ชีวิตยิ่งจำง่าย
.
4. วาดแผนที่ในหัว
.
ทุกห้องนักบินมี Layout ทุก Procedure มีลำดับขั้นตอน ดังนั้น การจำแบบมีโครงสร้าง = การสร้างแผนที่ในหัว พยายามสร้างภาพให้ได้ เวลาลืม เราแค่เปิดแผนที่ภาพที่สร้างนั้น แล้วก็แค่สำรวจย้อนทางกลับไป
…..
คำถามสำหรับนักบินใหม่ๆ เวลาฝึกบินแล้วพบว่าตัวเองชอบลืม เช่นลืมขั้นตอนการติดต่อวิทยุ บอกตำแหน่งของเครื่องไม่ครบองค์ประกอบที่ควรจะบอกไป มันเพราะอะไร
.
นักบินลืม .. เพราะไม่มี ‘โครงสร้าง’ ในการป้อนข้อมูล
.
ถ้าเราโยนทุกอย่าง สะเปะสะปะไว้บนโต๊ะ สมองจะจำอะไรไม่ได้
.
แต่ถ้าเราเรียงมันไว้ในลิ้นชักอย่างเป็นหมวดหมู่ .. ข้อมูลจะวิ่งกลับมาในจังหวะที่เราต้องการ
.
Association = ลิ้นชักของความรู้ในหัวเรา
.
ความจำที่ไม่เชื่อมโยง = ความจำที่หายไป
.
ความรู้ที่ดี = ความรู้ที่ ‘หาทางกลับมาได้’
.
ไม่ใช่เพียงแค่จำได้…แต่จำได้ทันเวลา
.
และในห้องนักบิน หนึ่งวินาที คือความเป็นความตาย
.
ดังนั้น พึ่งเช็กลิสต์ ทำตาม Procedures อาจยังไม่เพียงพอ เพราะในหน้างานจริง สมองเราคือเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุด
.
ฝึกจำแบบ ‘เชื่อมโยง’
.
ไม่ใช่แค่จำ
.
แต่ ‘เข้าใจและเข้าถึง’ ทุกอย่างในหัว…ในเวลาที่มันจำเป็นที่สุด
.
มีคำกล่าวนึงว่าไว้
.
“We learn nothing by heart. We learn by connection.”
(เราไม่ได้เรียนด้วยการท่องจำให้ขึ้นใจเสมอไป เราเรียนด้วยการเชื่อมโยง)
เราไม่ต้องจำทุกอย่าง แค่ ‘เชื่อมมันให้ถูกที่’ ก็พอ
…..
ขยายความเพิ่มเติม.
– Association มาจากคำว่า Associate แปลว่า เชื่อมโยง ในด้านความจำ หมายถึงการเชื่อมโยงสิ่งที่เรียนรู้ใหม่กับประสบการณ์เดิม ภาพจำ หรือ โครงสร้างข้อมูลที่มีอยู่ในสมอง
.
– Association คือเทคนิคการจำโดย เชื่อมโยงข้อมูลใหม่เข้ากับสิ่งที่เรารู้หรือคุ้นเคยอยู่แล้ว ซึ่งมักใช้การ จำเป็นภาพ (Visualization) และ สร้างโครงสร้างของความเข้าใจ (Structured Memory) เพื่อให้ข้อมูล ‘มีที่อยู่’ ในสมอง และสามารถเรียกคืนได้ง่ายขึ้น
.
– เทคนิคใน Association ที่นิยมใช้
.
1.Visualization (การจำเป็นภาพ)
2.Mind Mapping / Concept Structure (โครงสร้างความคิด)
3.Story-Based Association (เล่าเรื่องเพื่อจำ)
.
.
อ่านบทความอื่นๆได้ใน Facebook Page : Hovering Inspirations 👇
https://www.facebook.com/profile.php?id=61558412223812&mibextid=ZbWKwL