สรุปเส้นทางการกำเนิดวิชา KSA พอสังเขป
.
วิวัฒนาการของ KSA – จากโศกนาฏกรรมในห้องนักบินสู่บทเรียนแห่งสมรรถนะนักบินทั้ง 9 อย่าง.
“ความปลอดภัยในการบินไม่ได้วัดกันแค่การคอนโทรลเครื่อง แต่วัดกันที่วิธีคิด การสื่อสาร และการลงมือทำ โดยเฉพาะในห้วงยามของเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่ไม่ได้เป็นไปตามแผน”
.
<Aviation safety is not just about flying the aircraft; it’s about how pilots think, communicate, and act—especially when things don’t go as planned.>
.
KSA ย่อมาจาก Knowledge, Skills, and Attitudes เป็นสามเสาหลักที่ถูกพัฒนาต่อยอดมาเรื่อยๆจากผลลัพธ์บนท้องฟ้าที่แลกมาด้วยเลือด ทั้งหมดถูกขัดเกลาด้วยสถิติ งานวิจัย และเหตุการณ์จริง.
เริ่มจาก 2 อุบัติเหตุสุดโหดที่เปลี่ยนหน้าประวัติศาสตร์ของวงการบิน
.
เหตุการณ์ Tenerife ปี 1977.
เครื่องบิน Boeing 747 สองลำชนกันบนรันเวย์ท่ามกลางหมอกหนาทึบ ในหมู่เกาะคานารี (Canary) มีผู้เสียชีวิต 583 คน สาเหตุหลักเกิดจาก การสื่อสารที่คลุมเครือ (ambiguous communication) และ การตัดสินใจโดยขาดการร่วมมือในห้องนักบิน
.
เหตุการณ์ United Airlines Flight 173 ปี 1978.
นักบินมุ่งความสนใจไปที่ปัญหาของระบบล้อที่ขัดข้องจนลืมตรวจสอบปริมาณน้ำมัน แม้ลูกเรือจะเตือนซ้ำ ๆ แต่ไม่มีใครกล้าพูด ไม่กล้าสื่อสารกันให้ชัดเจน สุดท้ายเครื่องตกเพราะน้ำมันหมดกลางอากาศ มีผู้เสียชีวิต 10 คน
.
อุบัติเหตุทั้งสองล้วนมีจุดร่วม พูดได้เลยว่า “เครื่องบินไม่ใช่สาเหตุหลัก มนุษย์ต่างหากที่ผิดพลาดในห้องนักบิน”
.
สองเหตุการณ์นั้นก่อให้เกิดสิ่งต่างๆต่อไปนี้ตามลำดับ
.
ค.ศ.1979 กำเนิด CRM (Crew Resource Management).
หลังจากสองอุบัติเหตุร้ายแรงนี้ NASA และ United Airlines ร่วมกันพัฒนาหลักสูตร CRM เพื่อแก้ไขปัญหาที่เชื่อว่ามนุษย์เป็นต้นเหตุหลัก CRM จึงกลายเป็นการฝึกอบรมให้นักบินมี ‘ทักษะที่นอกเหนือจากการบิน’ ได้แก่ การสื่อสาร (communication) ภาวะผู้นำ (leadership) การทำงานเป็นทีม (teamwork) และ การตัดสินใจ (decision-making)
.
CRM ถือเป็นรากฐานของวิชาปัจจัยมนุษย์ (Human Factors) ที่ใช้ฝึกนักบินทั่วโลกจนถึงปัจจุบัน
.
ค.ศ. 2007 ปีที่เริ่มต้นแนวคิด EBT (Evidence-Based Training).
แม้ CRM จะพัฒนาไปไกล ถูกบังคับให้ทุกหน่วยงานเกี่ยวกับการบินได้นำเอาไปฝึกอบรมให้กับพนักงาน แต่อุบัติเหตุจาก ‘การตัดสินใจผิด’ หรือ ‘การตอบสนองต่อเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด’ ยังคงเกิดขึ้นไม่จางหาย
.
IATA จึงริเริ่มโครงการ ITQI (Training and Qualification Initiative) เพื่อออกแบบการฝึกนักบินโดยอิงจากข้อมูลการบินจริง ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลที่เก็บได้จากระบบ Flight Data Monitoring ข้อมูลจากการรายงานของนักบิน ลูกเรือ การประเมินความเสี่ยงที่ได้จากการบินจริง รวมไปถึงสถิติอื่นๆ เช่น ข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ ในสนามบินหรือกับเครื่องบินบางรุ่น
.
ค.ศ. 2013 – ICAO ออกเอกสาร Doc 9995 <ยุคแห่งสมรรถนะนักบิน 8 อย่าง หรือ 8 Competencies>.
ICAO ร่วมมือกับ IATA และ IFALPA ตีพิมพ์คู่มือ Doc 9995 เป็นการแนะนำการฝึกอบรมแบบ EBT พร้อมระบุว่านักบินควรมีสมรรถนะทั้งหมด 8 อย่าง (8 Pilot Core Competencies) ได้แก่
.
1. Application of Procedures
2. Communication
3. Aircraft Flight Path Management – Manual
4. Aircraft Flight Path Management – Automation
5. Leadership and Teamwork
6. Problem Solving and Decision Making
7. Situation Awareness
8. Workload Management
.
จุดเด่นสำหรับเรื่องนี้คือ การประเมินนักบินจะอิงจาก ‘พฤติกรรมที่สังเกตได้’ (observable behaviors) ไม่ใช่เพียงแค่การท่องจำหรือทำตามขั้นตอนเท่านั้น
.
ค.ศ. 2020 EASA เปิดตัววิชา KSA100 สำหรับการเรียนภาคทฤษฎี เป็นวิชาบังคับสำหรับนักบินทุกคนที่จะย่างเท้าเข้าสู่โลกของการบินเชิงพาณิชย์.
ค.ศ.2023 IATA เผยแพร่เอกสารชื่อ Competency Assesment and Evaluation for Pilots, Instructors and Evaluators ให้เป็นแนวทางสำหรับผู้ฝึกอบรมและผู้ประเมินนักบินภายใต้ระบบ CBTA (Competency-Based Training and Assessment) ซึ่งใช้โครงสร้างของสมรรถนะนักบิน 8 ข้อตามที่ ICAO ให้ไว้ แล้วบวกเพิ่มไปอีกหนึ่งสมรรถนะชื่อ Application of Knowledge” ลงไป.
ขณะที่ ICAO มุ่งเน้นไปที่การฝึกบินเชิงปฏิบัติการ ส่วน EASA เห็นว่านักบินควรเริ่มพัฒนาสมรรถนะ (Competency) ตั้งแต่นั่งอยู่ในห้องเรียน (พวกเด็กเนิร์ดก็อย่างนี้ 
).
จึงเป็นที่มา ทำให้เกิดรายวิชาใหม่สำหรับ ATPL Theory ชื่อว่า KSA100 (Knowledge, Skills, Attitudes) สำหรับเลข 100 คือเลขของรหัสวิชานี้
.
KSA100 มีจุดเด่นคือ.
– เชื่อมโยง CRM กับทักษะทางเทคนิคที่จับต้องได้ เช่น การบังคับเครื่อง การทำตามขั้นตอน และการประยุกต์ใช้ความรู้ที่มีไปยังภาคปฏิบัติ
– สร้าง ‘เจตคติที่เหมาะสม’ (attitudes) ให้กับนักบิน
– ใช้พฤติกรรมที่วัดได้ (measurable behavioral indicators) ในการประเมินความพร้อมของนักบินผู้นั้น
.
แล้ว CRM กับ KSA ต่างกันอย่างไร?.
CRM เน้นทักษะด้านมนุษย์ (Soft skills) KSA ครอบคลุมความรู้ ทักษะ และเจตคติ
.
CRM ใช้ฝึกอบรมสำหรับการบิน เน้นภาคปฏิบัติ ขณะที่ KSA เน้นเรียนตั้งแต่ภาคทฤษฎีแบบจัดเต็มสุดๆ แล้วเชื่อมโยงไปยังภาคปฏิบัติ (เอาเป็นว่าพี่ EASA อยากให้ศิษย์การบินเรียนเยอะๆนั่นเอง )
).
CRM ใช้การวัดผลโดยเน้นพฤติกรรมเชิงมนุษย์ ส่วน KSA วัดผลจากพฤติกรรมทั้งทางเทคนิคและการคิดวิเคราะห์ (สังเกตว่า KSA ล้อเอาพฤติกรรมที่ ICAO กำหนดไว้ในแต่ละสมรรถนะเอามาตบแต่งใหม่ในตำราของตัวเอง จำแนกนิสัยนักบินย่อยออกถึง 70 กว่าพฤติกรรม)
.
สรุปสั้นๆตรงนี้ได้ว่า.
“CRM is the heart. KSA is the full body.”
<CRM ยังคงเป็นหัวใจ ขณะที่เด็กเนิร์ดค่ายยุโรปบอกว่า KSA คือทั้งระบบของร่างกาย>
.
แล้วทำไม KSA ถึงบอกว่านักบินควรมีสมรรถนะทั้งหมด 9 อย่าง ในขณะที่ ICAO มีแค่ 8?.
ICAO กำหนดไว้ 8 รายการใน Doc 9995
.
แต่ EASA เพิ่มมาอีกหนึ่งข้อคือเรื่องของ Application of Knowledge / Resilience (ความยืดหยุ่นในการตอบสนองต่อเหตุการณ์ รวมไปถึงเรื่อง UPRT (Upset Prevention and Recovery Training) ในขณะที่ IATA ก็เพิ่มข้อ Application of Knowledge มาเช่นกัน แต่ไม่ได้พูดถึง Resilience และ UPRT
EASA อยากให้ในห้องเรียน ศิษย์การบินมีความสามารถในการพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์ ประยุกต์องค์ความรู้ทั้งหมดที่เรียนมา เพื่อนำไปใช้ในสถานการณ์ที่ไม่ปกติ ประมาณว่า เข้าใจให้ถ่องแท้ ก่อนจะไปเผชิญของจริงในอากาศ
.
สรุปเป็นสมการสั้น ๆ จำง่ายๆ ได้เป็น.
KSA = CRM + Technical Skills + Measurable Behaviors
(KSA = ทักษะด้านมนุษย์ + ทักษะด้านเทคนิค + พฤติกรรมที่สามารถวัดผลได้)
….
คำย่อที่ควรรู้.
ICAO – International Civil Aviation Organization (องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ)
IATA – International Air Transport Association (สมาคมขนส่งทางอากาศระหว่างประเทศ)
IFALPA – International Federation of Airline Pilots’ Associations (สหพันธ์นักบินสายการบินนานาชาติ)
ITQI – IATA Training and Qualification Initiative (โครงการฝึกอบรมและคุณวุฒิของ IATA)
.
.
อ่านบทความอื่นๆได้ใน Facebook Page : Hovering Inspirations 👇
https://www.facebook.com/profile.php?id=61558412223812&mibextid=ZbWKwL